تعیین مناسب ترین نظام تناوب زراعی برای منطقه اهواز

این آزمایش به منظور مقایسه 26 نظام مختلف تناوبی طی سال های 1377 لغایت 1382 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین (ملاثانی) شهرستان ملاثانی اجرا شد. گیاهان موردکاشت شامل گندم، یونجه، ذرت و کلزا (به عنوان کشت اصلی) و باقلا، کنجد، سودانگراس، شبدر، ذرت سیلویی و لوبیا (به عنوان کشت دوم) بودند. جهت سهولت کنترل عملیات زراعی و نیز دسته بندی گیاهان موردکاشت در نظام های مختلف تناوبی، 26 نظام تناوبی مورد آزمایش درقالب طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار و شش آزمایش جداگانه موردمطالعه قرار گرفتند. نتایج نشان داد که در مقایسه با کشت مداوم گندم با عملکرد 5103 کیلوگرم در هکتار، کشت این گیاه پس از یونجه و کلزا به ترتیب 24 و 17درصد افزایش عملکرد داشته و کشت گندم پس از آیش، ذرت، سودانگراس، ذرت سیلویی و کنجد به ترتیب 1، 1، 16، 22 و 20درصد کاهش عملکرد داشته است. مقایسه عملکرد گندم در نه نظام تناوبی چهارساله که حداقل یک دوره آیش را در بر داشتند، نشان داد که با کاهش سهم بقولات و افزایش سهم غلات درتناوب، از عملکرد گندم کاسته شد. نتایج نشان داد که با جایگزینی ذرت با سودانگراس در تناوبهای سه ساله، عملگرد گندم 22 درصد کاهش یافت. کلزا مناسب ترین پیش کشت گندم در تناوب های سه ساله ارزیابی شد و در مقایسه با پیش کشت کنجد، عملکرد گندم پس از کلزا، 33 درصد بیشتر بود. کشت باقلا یا شبدر بهعنوان گیاه پیشکشت ذرت در مقایسه با گندم، عملکرد ذرت را به ترتیب 22 و 19درصد افزایش داد. بیشترین عملکرد ذرت در بین سیستم های تناوبی سه ساله مبتنی بر تناوب آیش ـ باقلا ـ ذرت،12020کیلوگرم در هکتار، در تناوبهای چهارساله گندم ـ ذرت ـ شبدر ـ ذرت،11290 کیلوگرم در هکتار، در سیستم تناوبی پنج ساله مبتنی بر گندم ـ گندم ـ ذرت ـ شبدر ـ ذرت، 11450 کیلوگرم درهکتار و در تناوب شش ساله مبتنی بر تناوب آیش ـ گندم ـ گندم ـ ذرت ـ شبدر ـ ذرت، 11810کیلوگرم درهکتار بدست آمدند.